Na pytanie co to jest gratownik można powiedzieć, że jest to narzędzie skrawające przeznaczone do obróbki wykańczającej obrobionych wcześniej detali lub takich, które wymagają obróbki wykańczającej ręcznej krawędzi. Swoją pracę gratownik wykonuję poprzez ubytek materiałowy ( obróbkę skrawaniem ), który odbywa się najczęściej metodą ręczną przy pomocy oprawki z ostrzem skrawającym.
Co to jest gratownik i na czym polega gratowanie?
Operacje gratowanie stosuje się na końcu obróbki skrawaniem, aby pozbyć się ostrych krawędzi, które powstają po obróbce skrawającej jak wiercenie, toczenie czy frezowanie. Często takie zwrot używany jest w rysunku technicznym „stępić ostre krawędzie”.
| Powierzchnia nieobrobiona | Powierzchnia po gratowaniu – wewnętrzna i zewnętrzna |
 |
 |
W przypadku zarówno pojedynczych krawędzi, podwójnych jak i otworów najwygodniej jest użyć gratowników specjalnie do tego przystosowanych ale również możemy użyć w tym celu innych narzędzi np. pilniki ślusarskie, wiertła lub pogłębiacze stożkowe.
W przypadku otworów do ich gratowania możemy użyć również wierteł ( najlepiej o dużo większej średnicy ) jak i pogłębiaczy stożkowych.
Budowa gratowników
Gratowniki są dość prostym narzędziem ślusarskim i składają się głównie z trzonka oraz ostrza skrawającego HSS lub HSSE. W zależności od naszych potrzeb czyli od rodzaju obrabianego materiału powinniśmy dobrać odpowiednie ostrze, tab aby zbyt szybko się nie tępiło. Same ostrza są częścią zużywającą się najszybciej ale są również wymienne.
Ostrza wykonane ze stali HSS ( stal szybkotnąca ) przeznaczone jest do obróbki metali miękkich, mosiądzu, żeliwa szarego, aluminium oraz tworzyw sztucznych. Sama stal szybkotnąca HSS posiada twardość ok. 62 HRC i umożliwia obróbkę materiałów o twardości nie przekraczającej 35 HRC.
Ostrza do gratowników HSSE są to ostrza wykonane w całości ze stali szybkotnącej kobaltowej, 5% kobaltu w składzie. Umożliwiają one gratownanie powierzchni o twardości do 37 HRC, co w praktyce przekłada się na możliwość pracy w stali nierdzewnej, żeliwie, materiałach nieżelaznych jak aluminium, mosiądz. Stal szybkotnąca kobaltowa posiada twardość 64 HRC oraz w stosunku do zwykłej stali HSS, posiada większą odporność na ścieranie i wysokie temperatury.
Rodzaje podstawowych gratowników firmy Grattec
Najbardziej popularne modele gratowników firmy Grattec stosowane w przemyśle na co dzień.
 |
 |
 |
|
 |
 |
 |
 |
 |
|
 |
 |
 |
 |
Dystrybutor gratowników do rur, otworów i gwintów
W Polsce dystrybutorem narzędzi gratujących jest firma Fanar z Ciechanowa. Jest to producent narzędzi skrawających w całości z kapitałem polskim oraz z miejscem produkcji w 1 miejscu – Ciechanowie. Fanar jest wiodącym producentem narzędzi skrawających do gwintów jak: gwintowniki maszynowe, gwintowniki ręczne, narzynki, sprawdziany do gwintów, frezy węglikowe palcowe. Całość procesu produkcji narzędzi znajduje się w siedzibie firmy od produkcji narzędzia, przez jego hartowanie oraz powlekanie metodą PVD oraz CVD. Powlekanie narzędzi skrawających jest bardzo ważne i przekłada się na zwiększenie kilkukrotnie ich produktywności a także na zmniejszenie oporów skrawania i poprawę powierzchni obrabianej poprzez zmniejszenie zjawiska narostu na ostrzu.
